Robotchirurgie

Daarnaast voeren we nu ook de hysterectomieën robotisch uit. Een hysterectomie, waarbij de baarmoeder verwijderd wordt ikv bv bloedingsproblematiek, pijn of kwaadaardige afwijkingen. Hierdoor zien we een duidelijk sneller herstel dan via klassieke laparoscopie en gaan de mensen de ochtend na de operatie in meer dan 90% van de gevallen al naar huis.

Indien het om een kwaadaardige aandoening gaat, waarbij er bv baarmoederkanker of endometriumcarcinoom werd vastgesteld, kan ook via de robotische ingreep de schildwachtersklier gemakkelijk worden opgezocht en verwijderd worden, zodat verder onderzoek van het weefsel en mogelijke uitzaaingen naar de lymfevaten onderzocht worden.

Indien patiënten een klassieke sterilisatie ondergaan hebben, waarbij de eileiders in 2 stukken geknipt werden als methode om niet meer zwanger te worden, kan indien ze dit wensen en de uiteinden van de eileiders nog lang genoeg zijn, deze met behulp van de robot terug aan elkaar gezet worden (tubaire reanastomose).

Myomen, fibromen of vleesbomen zijn goedaardige tumoren van de baarmoederspier en kunnen afhankelijk van hun localisatie en grootte soms veel last en symptomen geven. Zo hebben vrouwen met vleesbomen vaak last van hevig bloedverlies bij de menstruaties, vaak ook gekoppeld met veel pijn, alsook soms een drukgevoel in de onderbuik en pijn/last bij betrekkingen. Dit is dan ook soms een reden om de vleesboom operatief te verwijderen. Door enkel de vleesboom weg te nemen (= myomectomie), kan de patiënte haar baarmoeder behouden, zodat ze bijvoorbeeld nog zwanger kan worden.

Sinds kort voeren we de verwijdering van vleesbomen uit via een robotingreep, zodat de patiënt sneller herstelt, minder postoperatieve pijn heeft en de operatie nauwkeuriger en sneller kan uitgevoerd worden. Bij deze ingreep worden 4 kleine laparoscopiegaatjes gemaakt van telkens 7mm. Om het bloedverlies tijdens de ingreep te beperken, sporen we eerst de grote slagader (arteria uterina), die de baarmoeder bevloeit, op. Op die slagader plaatsen we aan beide kanten een clipje, dat we achteraf terug kunnen verwijderen, zodat er dan een tweetal uur geen bloed via dit vat naar de baarmoeder stroomt. Dit zorgt ervoor dat we de vleesboom bijna zonder bloedverlies kunnen verwijderen. Na het verwijderen van de vleesboom, wordt de baarmoeder terug dicht gehecht en verwijderen we de clipjes. De vleesboom wordt dan in een zakje geplaatst, zodanig dat we dit via 1 van de reeds gemaakte gaatjes kunnen verwijderen nadat dit gaatje iets groter werd gemaakt.

Deze operatie kan meestal doorgaan in dagziekenhuis zodat de patiënt niet moet overnachten in het ziekenhuis. Postoperatief herstel verloopt vlotter dan met de klassieke laparoscopische techniek, waardoor mensen sneller hun werk terug kunnen hervatten. Werkongeschiktheid bedraagt meestal een 3-tal weken, maar vaak kunnen de patiënten na 1 week terug hun dagelijkse activteiten hernemen.

UPS staat hier niet voor pakjesdienst, maar voor Unilateral Pectineal Suspension. Dit is een operatietechniek die via de robot wordt uitgevoerd.  Deze ingreep is een eerste stap in herstel van de bekkenbodem. Bij heel wat vrouwen zien we immers een deficiënte bekkenbodem die zich in verschillende aspecten kan presenteren: zakking van de blaas, zakking van de baarmoeder, stressincontinentie (urineverlies bij hoesten/lachen/niezen), urge incontinentie (urineverlies bij een volle blaas), bolgevoel vaginaal, last bij betrekkingen.

Vroeger werd bij een zakking vaak beslist om de baarmoeder langs vaginale weg te verwijderen en de blaas op te naaien, of soms zelfs een netje via de buik te plaatsen zodat alles opgetrokken wordt. Dit is echter een ingrijpende operatie, waarbij vaak de baarmoeder verwijderd moet worden, de patiënte minstens 1 nacht in het ziekenhuis moet overnachten en er soms postoperatief plasproblemen kunnen zijn. Bovendien blijft de verminderde functie van de bekkenbodem na deze ingreep nog aanwezig, waardoor we soms na enkele jaren opnieuw zakking kunnen zien.

Via deze nieuwe robottechniek, behouden we de baarmoeder. We duwen de baarmoeder terug naar de normale positie, waardoor ook vaak de zakking van de blaas en/of darm verbetert, en we hechten de baarmoederhals spanningsvrij vast op een ligament op de bekkenkam (pectineal ligament). Hierdoor behouden de baarmoeder en vagina hun functionaliteit en bewegelijkheid. Dit is een ingreep die maar 15 minuutjes duurt eens de robot aangekoppeld is, en waarbij de patiënte postoperatief weinig pijn heeft.

Herstel na deze ingreep is heel vlot, meeste patiënte kunnen na 1 week opnieuw hun dagelijkse activiteiten hervatten. Werkongeschiktheid bedraagt een 2-tal weken.

Endometriose is een vaak voorkomende aandoening waarbij baarmoederslijmvlies (endometrium) zich op verschillende locaties in de buik bevindt (bv op blaas/darm/buikvlies/eierstokken). Dit zorgt voor een chronische ontstekingsreactie, maar veroorzaakt vooral erge pijnklachten bij de menstruatie, aangezien er dan niet alleen bloeding in de baarmoeder optreedt, maar ook op deze andere locaties in de buik waar het baarmoederslijmvlies aanwezig is.

Een typisch verhaal van een patiënte met endometriose, is dat patiënt al altijd last heeft van pijnlijke regels, maar dit steeds erger wordt, ondanks dat er bijvoorbeeld opgestart wordt met een pil of een spiraaltje. Heel vaak komen deze vrouwen dan ook verschillende keer op raadpleging, maar kan er niet direct een oorzaak voor hun pijn gevonden worden. Echo en soms ook CT of MRI-scan blijken vaak normaal te zijn. De gemiddelde vertraging op het stellen van de diagnose van endometriose bedraagt 7-10 jaar.

Er zijn twee vormen van endometriose: oppervlakkig en diepe endometriose. Bij diepe endometriose kunnen de endometrioseletsels (nodules) wel relatief gemakkelijk opgespoord worden via beeldvorming (echo of MRI). De oppervlakkige endometrioseletsels op het buikvlies zijn echter vaak enorm klein, waardoor deze via beeldvorming eigenlijk niet kunnen opgespoord worden.

Sinds 3 jaar gaan dokter Maene en dokter Bafort jaarlijks naar het EndoDubai congres in Dubai, waar prof. Arnaud Wattiez uit Strasbourg alle chirurgische wereldautoriteiten op gebied van endometriose uitnodigt om te spreken.

Jonge vrouwen, die blijven terugkomen met ernstige pijnklachten (en soms dagelijks nood aan pijnstilling), en steeds erger wordende menstruaties en waarbij beeldvorming geen bijzonderheden toont: dit klopt niet. Eigenlijk moet je dan effectief in de buik gaan kijken via een diagnostische laparoscopie om actief oppervlakkige kleine endometrioseletsels op het buikvlies te gaan opsporen.

Wanneer bij een diagnostische laparoscopie deze endometrioseletsels vastgesteld worden, wordt dan vaak een 2^e robotingreep geland om dit nauwkeurig, precies en volledig te verwijderen.

Ook hier zien we een vlotter herstel na het robotisch verwijderen van deze letsels in vergelijking met de klassieke laparoscopie. Postoperatief herstel of werkongeschiktheid bedraagt meestal een tweetal weken.

Een kanker van het baarmoederslijmvlies is de tweede meest frequente gynaecologische kanker wereldwijd. Dit wordt vaak veroorzaakt in de menopauze door een verhoogde blootstelling aan vrouwelijk hormoon (oestrogeen). Patiëten met een wat zwaarder gewicht hebben een grotere endogene oestroegeenproductie in hun vetweefsel, waardoor we bij hen vaker een baarmoederslijmvlieskanker zien. 

De behandeling hiervoor is het verwijderen van de baarmoeder en de eierstokken. Daarnaast wordt de eerst drainerende lymfeklier naast de baarmoeder opgespoord. Deze klier wordt de sentinelklier genoemd. Door het inspuiten van een fluogroene kleurstof thv de baarmoederhals bij het begin van de operatie, kunnen we via de robot het gewone laparoscopiebeeld vervangen door een zwart-wit beeld (firefly mode) waarbij het de sentinelklier fluogroen aankleurt. Daardoor kunnen we heel gericht enkel dit kliertje gaan wegnemen, en moeten niet meer alle klieren aan de bekkenbloedvaten verwijderd worden. Dit zorgt voor een groot verschil in mogelijkse problemen na de operatie: patiënten herstellen veel vlotter en hebben veel minder last van lymfocoeles (opstapeling van lymfevocht) in de benen.

Door met de robot te werken, kunnen we dus zeer gemakkelijk deze sentinelklier gaan opsporen en gericht gaan verwijderen.